
Geschilderde wolkenlucht voor museum Huis Van Gijn
In Dordrecht staat een bijzonder museum: Huis Van Gijn. Het is het voormalige
woonhuis van mr. Simon van Gijn (1836-1922) en zijn echtgenote Cornelia Vriesendorp
(1840-1889). Dit jaar bestaat het museum 100 jaar. Dat wordt natuurlijk gevierd! Onder
andere met het terugbrengen van de plafondschildering in de Tuinkamer, geschilderd
door de behangkunstenaars van Snijder&CO.
Verdwenen en teruggebracht
Huis Van Gijn vertelt het verhaal van het leven op stand van rond 1900. Het is een ingericht
woonhuis van kelder tot kap van het echtpaar Van Gijn-Vriesendorp. Hoewel veel van het
oorspronkelijke interieur van Simon en Cornelia bewaard is gebleven, heeft niet alles de tand
des tijds doorstaan. Van Gijn liet zijn huis, inboedel en collectie na om hier het museum van
de Vereniging Oud-Dordrecht te vestigen. En zo geschiedde. In een deel van het huis
werden interieurs veranderd of verwijderd. In de jaren 1990 werd het 19 de -eeuwse interieur
en de nalatenschap van Van Gijn steeds meer gewaardeerd. Rond de eeuwwisseling is het
huis grootscheeps verbouwd, gerestaureerd en daar waar nodig ge(re)construeerd.
Tuinkamer
Één van de interieurs die in de loop van de 20 ste eeuw is veranderd, is dat van de Tuinkamer.
Deze kamer gebruikten de Van Gijns als huiskamer, en was zeer privé. Alleen familie en
goede vrienden kwamen hier. De kamer met aangebouwde serre is een mooi voorbeeld van
de 19 de -eeuwse voorliefde voor het buitenleven. De openslaande tuindeuren geven toegang
tot de serre, waar men in het vroege voorjaar heerlijk kon zitten. Voor de zomer kon de serre
worden omgebouwd tot overdekt terras, door de buitenste deurpartij eruit te halen. De lichte
neo-Lodewijk XVI stijl werd niet bijzonder gevonden na de dood van zijn eigenaar. Het
ameublement is direct na het overlijden van Van Gijn al geveild. In de jaren vijftig werd de
plafondschildering verwijderd, maar pas in de jaren zeventig is ook de 19 de -eeuwse
wandbespanning weggehaald. De afgelopen 20 jaar is de kamer weer getransformeerd in de
19 de -eeuwse huiskamer van het echtpaar Van Gijn-Vriesendorp, waarbij het terugbrengen
van het plafond de kroon is op het werk.
Reconstructie plafondschildering
Het interieur uit 1886 is ontworpen door architect Constantijn Muysken. Deze lichte kamer
aan de tuinzijde van het huis, had van origine een plafondschildering van een wolkenlucht
met aan de zijden overhangende takken en twee vogels. Slechts één ontwerptekening en
een foto uit 1904 toonden iets van de oorspronkelijke schildering. Hoe de rest - het grootste
deel - van het plafond eruit zag, is onbekend. Na het inwinnen van advies van de
interieurhistoricus, dr. Richard Harmanni, en het bekijken van diverse originele
plafondschilderingen, maakten Jaap Snijder en Marcelo Gimenes een gedetailleerd doch
ingetogen ontwerp, waarbij de rest van het plafond erbij ‘bedacht’ moest worden. Natuurlijk
naadloos aansluitend bij het bekende deel, het interieur én de tijd.
De Tuinkamer komt weer tot leven
De overhangende takkenpartijen die zichtbaar zijn op de oude foto zijn zo goed als mogelijk
nageschilderd, qua compositie en grootte. Deze partijen waren leidend in de andere
vegetatieve ornamenten aan de andere drie zijden van het plafond. Na vaststelling van de
juiste verhoudingen, kleuren en vegetatie is de schets met krijt overgebracht op een enorm
canvas geschilderd met emulsieverf. Bij deze schildertechniek worden meerdere dunne
lagen verf aangebracht om diepte en een trompe-l’oeil-effect te creëren. Een bijkomend
voordeel van de emulsieverf is dat het een bijzonder matte uitstraling heeft, waardoor het
werk lijkt te zijn geschilderd op het plafond zelf. De wolkenlucht, rozentakken en klimop zijn
geschilderd volgens de lichtval van de Tuinkamer. Enkele zwaluwen zijn toegevoegd om het
atmosferisch perspectief verder te benadrukken.
Gigantisch
De nieuwe plafondschildering geschilderd op een gigantisch stuk linnen van ruim drieënhalf
bij vierenhalve meter. Dit enorme behang is door Maurice de Man - de enige behanger die
Jaap en Marcelo met deze klus vertrouwen – vakkundig in één stuk tegen het plafond
geplakt. Hiervoor moest de kamer helemaal worden leeggeruimd. Het plafond om te kunnen
plakken en de vloer om plek te maken voor twee steigers waartussen een werkvloer
gebouwd werd. De kroonluchter, de piano en alle meubels werden tijdelijk in een andere
kamer opgeslagen en konden meteen op de foto worden gezet voor collectieregistratie. Na
het plakken kon de kamer weer worden ingericht en vanaf dat moment vormde de kamer met
muren, vloer en plafond weer een geheel.