Marcelo Gimenes en Jaap Snijder, samen Snijder & Co, schilderen met de hand op behang. Van Hollandse luchten tot tropische tuinen, met aandacht voor elke millimeter.
Welk ambacht oefenen jullie uit?
Jaap: ‘We schilderen panoramische landschappen op behang, zoals je ze in de zeventiende en achttiende eeuw veel zag in Nederland. Op de wanden van duizenden Amsterdamse grachtenpanden prijkten complete voorstellingen. Net als Delfts Blauw vormden ze een wezenlijk onderdeel van de cultuur. Toen veel van die panden werden overgenomen door bedrijven, en het restaureren van de schilderingen complex en kostbaar bleek, is veel van dit stukje historisch erfgoed verdwenen. Of aan het buitenland verkocht. Toen wij ons erin verdiepten, besloten we: dit is iets voor ons. Wij blazen de traditie nieuw leven in.’
Wanneer zijn jullie begonnen?
Jaap: ‘Zo’n twaalf jaar geleden. Ik werkte als graficus, Marcelo als interieurdesigner. Daarnaast schilderden we allebei.’
Marcelo: ‘Ik ben weg van Zero-kunst en alles wat abstract is. Jaap is een 17e eeuwse Vanitas-schilder. Verder uit elkaar kun je niet liggen. Toch vonden wij elkaar in het beschilderen van de
theatrale diorama’s die we nu maken. We hebben ons handschrift echt sámen ontwikkeld.’
‘We doen twintig uur over een vierkante meter, want we doen alles met de hand, bloemblaadje voor bloemblaadje, nerfje voor nerfje.'
Wat schilderen jullie precies?
Jaap: ‘Met de landschappen die we schilderen, vertellen we verhalen. Het is de bedoeling dat je, zodra je een ruimte met ons behang binnenstapt, in het verhaal wordt gezogen. Vaak gaan die verhalen over het huis of de ruimte zelf, en over de bewoners en hun achtergrond. Bloemen, planten, vogels en insecten spelen de hoofdrol, maar verwijzen vaak naar andere dingen. Zo gebruiken we vogels meestal om de bewoners van het huis te symboliseren. Ook spelen we graag met optische illusie. Door de verdwijnpunten die we kiezen, kunnen we de routing door een ruimte sturen.’
Marcelo: ‘We schilderen met muurverf op papier, en hebben het idee dat we daarmee het trompe l’oeuil effect bereiken dat in de Gouden Eeuw beoogd werd. Qua kleurgebruik zijn we een beetje Frans geörienteerd. Poederachtige tinten, vergrijsde, doffe kleuren. We proberen een gevoel te creëren dat het midden houdt tussen muur en stof.’
Hoe gaan jullie te werk?
Jaap: ‘We geven onze opdrachtgevers huiswerk mee. We zeggen: schrijf op welke bloemen en planten je mooi vindt, van welke seizoenen en kleuren je houdt, wat je zoetste herinneringen zijn of welke sfeer je fijn vindt. We vragen of er verhalen zijn over het huis, of over de kamer, waarvoor het behang bestemd is. Met die gegevens maken wij een plan. Als het om een kamer in het rond gaat, dus niet voor één wand maar voor een hele ruimte, maken we soms zelfs een maquette om de zichtlijnen en perspectieven nog beter te kunnen afstemmen. Dan schilderen we een staal, die we aan de klant laten zien. Als die blij is, gaan we verder. Daar gaat veel denkwerk aan vooraf. We praten lang met elkaar om te bepalen wat we gaan doen. Vervolgens maken we een planning, en bepalen we wie welk onderdeel gaat doen.’
Marcelo: ‘Dan begint het echte bakkeleien. Welke tint kiezen we voor dat ene takje? Ieder blaadje, iedere nerf, elke kleur, elke lichtval, álles bespreken we.’
Jaap: ‘Heel vervelend.’
Marcelo: ‘Dodelijk vermoeiend.’
Jaap: ‘We willen er heel graag vanaf, maar we weten niet hoe.’
Marcelo: ‘Wel hebben we afgesproken de discussies thuis te voeren. Want als je dat in het atelier gaat doen, doorbreek je de flow. Dus doen we dat niet. In het atelier is het: schort om, muziek
aan, en werken.’
‘Weet je, luxe is voor iedereen bereikbaar geworden. Maar wat is er exclusiever dan iets wat speciaal voor jou gemaakt is, en zelfs jouw verhaal vertelt?’
Welke muziek gaat er dan aan?
Marcelo: ‘Ik kom uit Brazilië en draai graag Braziliaanse liederen, die ik hard meezing. Jaap verstaat de teksten niet, maar neuriet mee.’
Jaap: ‘Ik heb het liefst samba. Het is altijd vrolijk en up tempo. Klassiek kan ook goed werken, maar daarvoor moet je in de stemming zijn.’
Marcelo: ‘En verder gaat het van Japanse rock tot experimentele jazz en punk uit de jaren tachtig.’
Hoe lang doen jullie over één baan?
Jaap: ‘We doen twintig uur over een vierkante meter, want we doen alles met de hand, bloemblaadje voor bloemblaadje, nerfje voor nerfje. In een behang voor een wand van acht vierkante meter, gaan dus zo’n 160 manuren zitten. En soms meer. Dat is waarom een baan behang ongeveer duizend euro kost.’
Marcelo: ‘We spreken een vast bedrag af met de klant, maar werken uit perfectionisme altijd langer dan ingecalculeerd. Ik hou er van om op het laatst nog wat extra insectjes verstoppen in de schilderingen, zodat de bewoner na drie jaar ineens opmerkt: hé, zit daar nou een bijtje?’
Is het moeilijk, om te doen wat jullie doen?
Marcelo: ‘Zoals voor veel dingen geldt, is het een kwestie van heel veel meters maken. De bekende tienduizend uur toewijding. Het is geen hogere schilderkunst, die we beoefenen, het is décor. Kostbaar décor, weliswaar, maar décor. Bedoeld om van een afstand te bekijken. Wat niet wegneemt dat we ons werk met ongelofelijk veel precisie en liefde doen. De overgave en toewijding die we erin stoppen, geeft onze schilderingen diepgang. Ik denk dat mensen die energie kunnen voelen, als ze naar ons werk kijken.’
Jaap: ‘Staand werken vergt uithoudingsvermogen. Zes uur schilderen op een dag is voor ons de max. Die zes uur genieten we met volle teugen. We zijn twee mannen van ruim over de vijftig en schilderen de hele dag bloemetjes en miertjes en we vinden het nog leuk ook, haha.’
Marcelo: ‘Voor het geld doen we het in ieder geval niet. Wel voor mensen die ons werk begrijpen en erdoor geraakt worden. Het gebeurt dat klanten tot tranen toe geroerd zijn.’
Is er veel vraag naar jullie werk?
‘Ja. We krijgen aanvragen vanuit musea en andere erfgoedinstellingen, maar ook van particulieren met monumentale huizen, en de laatste jaren opvallend veel jonge stellen met kinderen. Misschien omdat de belangstelling voor de natuur zo is toegenomen, en mensen toch op zoek zijn naar iets dat dicht bij hen ligt.’
Marcelo: ‘Weet je, luxe is voor iedereen bereikbaar geworden. Maar wat is er exclusiever dan iets wat speciaal voor jou gemaakt is, en zelfs jouw verhaal vertelt?’
Met speciale dank aan Miluska van 't Lam
Johan Mertz (dinsdag, 14 september 2021 20:43)
Prachtig!